Trồng rau thủy canh cho người mới bắt đầu

Các nhà khoa học cho rằng có một vài lý do cho sự khác biệt giữa thủy canh và cây trồng trong đất. Lượng oxy bổ sung trong trồng rau thủy canh kích thích sự phát triển của rễ. Các chất dinh dưỡng trong hệ thống thủy canh được trộn lẫn với nước truyền trực tiếp đến hệ thống rễ cây, cung cấp đều đặn cho cây trồng mỗi ngày.

• Lịch sử thủy canh
• Lợi ích của trồng rau thủy canh
• Môi trường phát triển của rau thủy canh
• Chất dinh dưỡng
• pH
• Hệ thống thủy canh
• Kỹ thuật màng dinh dưỡng
• Hệ thống nhỏ giọt
• Xây dựng một hệ thống thủy canh

Lịch sử thủy canh

Thủy canh hiểu một cách đơn giản là trồng cây trong nước, đã được ứng dụng từ khoảng hàng ngàn năm trước. Có thể kể đến như vườn treo Babylon và Vườn nổi của Trung Quốc là hai trong số những ví dụ sớm nhất của công nghệ trồng cây trong nước.

Các nhà khoa học bắt đầu thử nghiệm việc làm vườn ướt năm 1950. Kể từ đó các quốc gia khác như Hà Lan, Đức, và Úc đã ứng dụng thủy canh trong sản xuất cây trồng, đem lại kết quả tuyệt vời. Mời bạn đọc thêm mô hình trồng thủy canh đầu tiên trên thế giới tại đây.

Lợi ích của trồng rau thủy canh

Thủy canh được chứng minh là có nhiều ưu điểm hơn so với trồng cây trong đất. Tốc độ tăng trưởng của cây trồng thuỷ canh nhanh hơn 30-50% so với cây trồng trong đất, được trồng trong cùng điều kiện. Năng suất của cây cũng cao hơn.

Các nhà khoa học cho rằng có một vài lý do cho sự khác biệt giữa thủy canh và cây trồng trong đất.  Lượng oxy bổ sung trong trồng rau thủy canh kích thích sự phát triển của rễ.  Các chất dinh dưỡng trong hệ thống thủy canh được trộn lẫn với nước truyền trực tiếp đến hệ thống rễ cây, cung cấp đều đặn cho cây trồng mỗi ngày.

Trồng rau thủy canh, cây trồng hạn chế nhiễm bẩn, nhiễm độc… phát triển xanh tốt và an toàn hơn.

Trồng rau thủy canh cũng mang lại một số lợi ích cho môi trường của chúng ta. Sử dụng lượng nước ít hơn so với trồng cây trồng đất nhờ việc tái sử dụng các dung dịch dinh dưỡng, ít sử dụng thuốc trừ sâu. Trồng rau thủy canh không sử dụng lớp đất mặt, không gây xói mòn đất.

Môi trường phát triển của rau thủy canh (giá thể thủy canh)

Mục đích khi sử dụng giá thể thủy canh là tạo môi trường thoáng khí hỗ trợ hệ thống rễ cây hút nước và chất dinh dưỡng nuôi cây trồng.

Mỗi giá thể khác nhau phù hợp trong một hệ thống thủy canh khác nhau. Loại giá thể thoát nước nhanh như Hydrocorn hoặc đá phiến sét mở rộng hoạt động tốt trong hệ thống ngập & rút định kỳ.

Hydrocorn là một hỗn hợp đất sét nở rộng. Đây là loại giá thể nhẹ, thoáng mát, giúp rễ cây thu nhận được nhiều oxy hơn. Cả hai loại đá này có thể được tái sử dụng, nhưng đá phiến sét có khuynh hướng phân hủy và có thể không kéo dài như Hydrocorn. Những loại đá này đều tạo môi trường sống ổn định, hiếm khi ảnh hưởng đến độ pH của dung dịch dinh dưỡng.

Đá len (Rockwool) là một môi trường phát triển cực kỳ phổ biến. Rockwool ban đầu được sử dụng trong xây dựng như một lớp cách điện. Hiện nay, nó được ứng dụng nhiều trong gieo trồng, làm vườn.  Rockwool làm vườn được ép thành khối hình khối và khối. Nó được sản xuất từ ​​đá núi lửa và đá vôi. Các thành phần này nóng chảy ở nhiệt độ 2500 độ trở lên. Vì Rockwool có khả năng giữ nước và không khí tốt nên có thể được sử dụng trong bất kỳ hệ thống thủy canh nào. Nó cũng thường được sử dụng để nhân giống.  Tuy nhiên, người trồng phải cẩn thận về độ pH, vì Rockwool có độ pH 7,8 nó có thể làm tăng độ pH của dung dịch dinh dưỡng. Rockwool không thể tái sử dụng.

Các giá thể trồng khác thường được sử dụng là perlite (đá bọt nham trân châu), vermiculite và các loại cát khác nhau. Ba loại giá thể này đều ổn định và hiếm khi ảnh hưởng đến độ pH của dung dịch dinh dưỡng. Tuy nhiên chúng có xu hướng giữ quá nhiều độ ẩm, tốt nhất nên sử dụng với các loại thực vật có khả năng chịu đựng các điều kiện này.  Perlite, vermiculite và cát không phải là loại tốt nhất nhưng chúng khá rẻ và hoạt động hiệu quả trong các hệ thống dạng bấc.

Chất dinh dưỡng thủy canh

Hầu hết các nguyên tắc áp dụng cho phân bón trong đất cũng áp dụng cho phân bón thủy canh hoặc các dung dịch dinh dưỡng. Dung dịch dinh dưỡng thủy canh chứa đầy đủ các dưỡng chất mà cây bình thường sẽ nhận được từ đất.

Những chất dinh dưỡng này có thể được mua tại cửa hàng cung cấp hydroponic. Hầu hết đều được nén cao, sử dụng 2 đến 4 muỗng cà phê cho mỗi gallon nước. Chúng có trong các hỗn hợp chất lỏng hoặc hỗn hợp bột. Thông thường có ít nhất hai thùng chứa khác nhau, một cái để mọc mầm và một cái để  nở hoa.

Hỗn hợp chất lỏng có giá đắt hơn và dễ sử dụng nhất. Chúng hoà tan nhanh chóng và hoàn toàn vào trong bể chứa và thường có đệm thêm pH.  Hỗn hợp bột thì không tốn kém và yêu cầu cần nhiều sự chú ý hơn một chút. Chúng cần được trộn lẫn kỹ lưỡng hơn và thường không hòa tan hoàn toàn vào bể chứa. Hầu hết chúng không có đệm thêm pH.

Giống như đất, hệ thống trồng thủy canh có thể phì nhiêu hơn bằng các chất dinh dưỡng hữu cơ hoặc hóa học. Một hệ thống thủy canh hữu cơ là hệ thống đáng kể để duy trì. Các hợp chất hữu cơ có xu hướng khóa lại với nhau và gây tắc nghẽn máy bơm. Một số người làm vườn thủy canh chỉ sử dụng các chất dinh dưỡng hữu cơ là nguồn dưỡng chất bổ sung cho rau trồng và sử dụng chất dinh dưỡng hóa học là nguồn cung cấp chính.

pH

Hầu hết các cây trồng có thể phát triển trong nước trong phạm vi pH 5,8 đến 6,8, 6,3 được coi là độ PH tối ưu. Độ pH trong hệ thống thủy canh rất dễ kiểm tra bằng bộ dụng  cụ đo. Việc kiểm tra pH rất cần thiết cho hệ thống trồng cây trong nước. Nếu độ pH quá cao hoặc quá thấp, cây trồng sẽ không thể hấp thụ các chất dinh dưỡng  thiết yếu và sẽ có dấu hiệu thiếu hụt. pH nên được kiểm tra mỗi tuần một lần. Bạn có thể dễ dàng điều chỉnh độ PH bằng cách thêm một lượng Potash hoà tan để tăng độ pH, hoặc axit photphoric để giảm độ pH.

Hệ thống thủy canh

Hệ thống thủy canh có thể được mô tả với đặc tính chủ động hoặc thụ động. Với hệ thống thủy canh chủ động, các chất dinh dưỡng sẽ luôn di chuyển, thường sử dụng với một máy bơm. Hệ thống thủy canh thụ động dựa vào hoạt động mao dẫn của môi trường phát triển hay một sợi bấc. Dung dịch dinh dưỡng được hấp thụ bởi giá thể, sợi bấc truyền qua rễ cây. Hệ thống thụ động thường quá nhiều độ ẩm và không cung cấp đủ oxy cho hệ thống rễ cây, khó đạt tốc độ tăng trưởng tối ưu.

Hệ thống dạng bấc Hệ thống dạng bấc là một hệ thống thủy canh thụ động. Nó không sử dụng máy bơm và không có bộ phận chuyển động. Các chất dinh dưỡng được lưu trữ trong bể chứa và chuyển vào hệ thống rễ bằng hoạt động mao dẫn của sợi bấc tương tự như sợi bấc trong đèn dầu, đèn lồng.Nói một cách đơn giản hơn, dung dịch dinh dưỡng đi lên sợi bấc và truyền vào hệ thống rễ.

Hệ thống dạng bấc thường sử dụng giá thể cát hoặc perlite, hỗn hợp vermiculite. Để thiết lập và duy trì hệ thống dạng bấc khá dễ dàng và không tốn kém.  Tuy nhiên, nó có xu hướng giữ độ ẩm quá cao, không cung cấp được tối ưu lượng oxy cho rễ. Theo đó, hệ thống dạng bấc không phải là cách hiệu quả nhất để làm vườn thủy canh.

Hệ thống ngập & rút định kỳ. Đây là hệ thống dạng chủ động. Hệ thống này sử dụng một máy bơm chìm trong  bể chứa và cây trồng ở khay trên. Hệ thống này làm việc trên nguyên lý ngập và rút đơn giản. Bể chứa chứa dung dịch dinh dưỡng và máy bơm. Khi máy bơm bật, dung dịch dinh dưỡng được bơm lên khay trên và đưa đến hệ thống rễ cây. Khi nước đã đạt đến mức độ thiết lập, đường ống tràn sẽ hoạt động để rút nước trở lại bể chứa. Trong suốt chu kỳ làm ngập nước, lượng khí oxy ít được đẩy ra khỏi hệ thống rễ.  Khi dung dịch dinh dưỡng chảy ngược trở lại bể chứa, lượng không khí giàu oxy sẽ  được đẩy vào. Từ đó cung cấp nhiều oxy hơn cho hệ thống rễ cây, tối đa hóa lượng chất dinh dưỡng.  Rockwool là giá thể thường được sử dụng trong hệ thống ngập & rút định kỳ.

Kỹ thuật màng dinh dưỡng

Kỹ thuật màng dinh dưỡng là hệ thống thủy canh dạng chủ động. Hệ thống cũng sử dụng máy bơm chìm và tái sử dụng các dưỡng chất. NFT sử dụng một bể chứa với một máy bơm chìm bơm dung dịch dinh dưỡng vào khay trồng dạng ống và chảy qua rễ cây, sau đó chảy về bồn chứa. Dung dịch dinh dưỡng chảy đều qua rễ cây mỗi ngày.

Thường thì  cây trồng sẽ được đặt trong rọ nhựa nhỏ, không cần sử dụng chất trồng nào ngoài không khí. Hệ thống màng dinh dưỡng rất hiệu quả nhưng với nhiều người mới trồng thủy canh thì khá khó điều chỉnh. Hệ thống này cũng có hạn chế. Khi dòng chảy chất dinh dưỡng bị ngưng, rễ sẽ khô rất nhanh và có thể làm cây bị chết.

Hệ thống nhỏ giọt

Hệ thống này sử dụng một máy bơm chìm trong bể chứa nối với các đường dây cung cấp dưỡng chất đi đến từng cây trồng. Với bộ lọc nhỏ giọt cho mỗi cây,  bạn có thể điều chỉnh lượng dung dịch theo từng cây trồng. Dung dịch dinh dưỡng dư chảy xuống sẽ được thu hồi trong bể tái sử dụng. Hệ thống  nhỏ giọt thường sử dụng với Rockwool ( đá len). Tham khảo thêm các bước hướng dẫn trồng dưa leo và cà chua bằng mô hình nhỏ giọt tại đây.

Nên mua lại hay tự xây dựng một hệ thống thủy canh?

Mua lại hay tự mình xây dựng nên một hệ thống thủy canh là câu hỏi được hỏi nhiều nhất liên quan đến các dự án thủy canh – thuật trồng cây trong nước. Nên mua hay nên xây dựng một hệ thống mới? Ở đây, tác giả có đưa ra một vài đề xuất về cả hai chiều hướng này. Nếu bạn có khối óc của một người kỹ sư và mơ ước xây dựng nên một hệ thống thủy canh của riêng bạn, trước tiên hãy mua hệ thống đó! Việc có được hệ thống này mà không quá tốn kém sẽ dẫn dắt bạn đến với sự khởi đầu và giúp bạn hiểu hơn về công việc thủy canh. Kinh nghiệm thu được từ việc thực hành luôn luôn đáng giá so với chi phí bỏ ra cho hệ thống này, và rất có thể bạn sẽ tái sử dụng được các bộ phận trong hệ thống đó khi bạn bắt tay vào xây dựng hệ thống của riêng mình.

Còn nếu bạn muốn tự mình xây dựng nên một hệ thống ngay từ đầu, hãy thực hiện một vài nghiên cứu. Hãy thu thập hết tất cả các thông tin bạn có thể và đừng chỉ thu thập chúng từ một nguồn nhất định. Nền công nghiệp ngày nay thì không ngừng biến đổi và có rất nhiều những cuốn sách tuy vẫn còn được lưu hành nhưng nội dung trong đó đã quá lạc hậu. Tự xây dựng nên một hệ thống của riêng mình có thể sẽ rất bổ ích, là một công việc đáng thực hiện và mang lại cho bạn sự thỏa mãn nhưng nhiều khi bạn cũng có thể sẽ cảm thấy vô cùng chán nản và bực bội. Đây gần như là một cơ hội để bạn được thử sức và được phép sai, vì vậy hãy biết nhẫn nại.

Xây dựng những khu vườn thủy canh là một xu hướng trong tương lai. Hiện nay, vấn đề này cũng đang được đưa vào nghiên cứu tại các trường lớp trên cả nước, các hiệp hội trồng trọt địa phương, trong các nghiên cứu được chính phủ tài trợ tại các trường đại học lớn và NASA. Hoạt động này cũng đang dần trở thành một sở thích phổ biến. Thuật trồng cây trong nước – thủy canh rất thú vị, mang lại sự hào hứng và chúng ta cũng rất dễ bị nó thu hút.

Tham khảo thêm các mẫu giàn thủy canh lắp ghép tại nhà

[ux_products cat=”113″]

Xem video các nông dân nhí tham quan mô hình trồng rau thủy canh của Lisado tại Hà Tĩnh:

Đặc biệt, nếu bạn có nhu cầu tìm hiểu về các sản phẩm, vật tư nông nghiệp, hãy tới với Lisado. Với gần 10 năm hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp sạch, Lisado cung cấp vật tư nông nghiệp chính hãng cùng các dịch vụ thi công nhà kính trồng rau, nhà màng, nhà lưới nông nghiệp trọn gói với việc ứng dụng các công nghệ kỹ thuật tiên tiến nhất đem lại nhiều giá trị quan trọng đối với bà con nông dân.

Dịch theo hydroponics.net