Quy trình trồng dưa lưới: Hướng dẫn ươm cây giống và những lưu ý để khởi đầu thành công (Phần 1)

Ươm cây con: khởi đầu cho một mùa vụ thành công

Trong canh tác dưa lưới, bà con thường quan tâm nhiều đến kỹ thuật trồng, chăm sóc, bón phân, thụ phấn hay phòng bệnh ở giai đoạn ra hoa – đậu quả. Tuy nhiên, một yếu tố mang tính “nền móng” lại thường bị xem nhẹ, đó là giai đoạn ươm hạt và chăm sóc cây con.

Một cây con khỏe mạnh, rễ phát triển tốt, ít bệnh hại chính là tiền đề của một mùa vụ thành công. Ngược lại, nếu khâu ươm cây làm chưa đúng kỹ thuật, cây con dễ vàng lá, thối gốc, bộ rễ yếu → khi đem trồng trong nhà màng sẽ khó thích nghi, dễ nhiễm bệnh, ảnh hưởng năng suất và chất lượng trái.

(cây con khoẻ – phát triển đồng đều cho năng suất cao)

Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu toàn bộ quy trình ươm hạt giống dưa lưới trong nhà màng, từ chuẩn bị hạt, chọn giá thể, kỹ thuật gieo ươm, chăm sóc cây con, sử dụng phân bón kích rễ cho đến các biện pháp phòng bệnh. Bài viết cũng sẽ giới thiệu hai sản phẩm được nhiều nhà vườn tin dùng:

•  Giá thể ươm hạt BVB Hà Lan – giá thể cao cấp nhập khẩu, giúp hạt nảy mầm mạnh mẽ, cây con khỏe.
•  Rootboost – phân bón kích rễ cho cây trồng – giải pháp giúp bộ rễ dưa lưới phát triển nhanh, hút dinh dưỡng tốt, chống chịu bệnh hại.

Bước 1: Chuẩn bị và xử lý hạt giống dưa lưới

Chọn giống dưa lưới chất lượng

Ưu tiên chọn hạt giống F1, có nguồn gốc rõ ràng, tỉ lệ nảy mầm ≥ 90%.

Tùy mục tiêu sản xuất (thương phẩm, gia đình hay xuất khẩu), có thể chọn giống:

•    Dưa lưới ruột xanh (thịt ngọt, giòn).
•    Dưa lưới ruột cam (ngọt, thơm).
•    Dưa lưới lưới vàng (vỏ vàng, dễ tiêu thụ thị trường).

Xử lý hạt trước khi gieo

•  Ngâm hạt: Sử dụng nước ấm theo tỉ lệ 2 sôi – 3 lạnh (khoảng 50°C), ngâm hạt 4–6 giờ.
•  Ủ hạt: Sau khi ngâm, vớt hạt, rửa sạch, gói trong khăn ẩm, để nơi ấm 25–28°C trong 24–36 giờ.

Khi hạt nứt nanh (xuất hiện rễ nhỏ trắng), sẵn sàng đem gieo.

👉 Việc xử lý hạt giúp tăng tỉ lệ nảy mầm, loại bỏ mầm bệnh có trên vỏ hạt.

Bước 2: Lựa chọn giá thể ươm hạt

Giá thể đóng vai trò môi trường phát triển ban đầu cho cây con. Giá thể tốt sẽ thoáng khí, giữ ẩm vừa đủ, không nén chặt, không chứa mầm bệnh.

Các loại giá thể thường dùng

• Xơ dừa đã xử lý: phổ biến, giá rẻ nhưng cần xử lý loại bỏ chất chát (lignin, tannin).
• Trấu hun, perlite, vermiculite: thường phối trộn tăng độ thoáng khí.
• Than bùn (peat moss): giữ ẩm tốt, sạch bệnh.

Khuyến nghị sử dụng Giá thể ươm BVB Hà Lan

• Nhập khẩu trực tiếp, chất lượng đồng đều, sạch bệnh.
• Cấu trúc xơ sợi mịn, giữ ẩm ổn định, thông thoáng khí → rễ con dễ phát triển.
• Độ pH trung tính, EC thấp, an toàn cho hạt mới nảy mầm.
• Tiện lợi: đóng bao sẵn, dễ dùng, không cần xử lý phức tạp.

👉 Bà con có thể sử dụng giá thể BVB Hà Lan để ươm hạt, sau đó dễ dàng chuyển cây con vào bầu lớn hoặc hệ thống trồng.

Bước 3: Kỹ thuật gieo ươm hạt giống dưa

Chuẩn bị khay ươm

• Dùng khay ươm tối thiểu 84 lỗ để đảm bảo không gian cho bộ rễ phát triển trong 7 – 10 ngày.
• Vệ sinh sạch sẽ bằng dung dịch sát khuẩn nhẹ (nước vôi trong hoặc Cloramin B).

Gieo hạt

• Cho giá thể vào đầy 2/3 lỗ khay.
• Đặt hạt đã nứt nanh vào lỗ, hướng đầu rễ xuống dưới, đầu chồi hướng lên.
• Phủ thêm lớp giá thể mỏng lên trên (0,5 cm).

Che phủ và giữ ẩm

• Che khay bằng màng PE mỏng hoặc vải ẩm để giữ nhiệt, giữ ẩm.
• Đặt khay ươm nơi thoáng, nhiệt độ 25–30°C.
• 3–5 ngày sau, hạt sẽ nảy mầm đồng loạt.

Bước 4: Chăm sóc cây con sau nảy mầm

Sau 3 -5 ngày hạt đã nảy mầm, chúng ta có thể thấy xuất hiện 2 lá mầm đầu tiên. Sau khi lột được hết toán bộ vỏ hạt chúng ta có thể tiến hành chăm sóc để chúng phát triển nhanh khoẻ mạnh. Các yếu tố cần theo dõi ở giai đoạn này gồm:

Ánh sáng

• Sau khi hạt nhú mầm, mở màng che, đưa cây con ra nơi có ánh sáng nhẹ (ánh sáng tán xạ).
• Tránh nắng gắt trực tiếp những ngày đầu. Cường độ sáng không vượt quá 30.000 lux để đảm bảo cây không bị héo.

Tưới nước

• Sử dụng bình phun sương, giữ ẩm đều nhưng không để úng nước.
• Tưới 1–2 lần/ngày tùy độ ẩm thời tiết.

Dinh dưỡng ban đầu

• Sau 5–7 ngày, khi cây có 1–2 lá thật, bà con có thể bổ sung dung dịch dinh dưỡng loãng có nồng độ từ 200 – 300 ppm.
• Kết hợp phân bón kích rễ Rootboost để cây ra rễ khỏe, tăng khả năng hút dinh dưỡng. Hàm lượng sử dụng từ 0.5ml/1L nước phun ướt đều.

Bước 5: Sử dụng phân bón kích rễ – bí quyết để cây bung lá khỏe

RootBoost là phân bón kích rễ được nhiều nông trại sử dụng cho giai đoạn ươm cây con dưa lưới.

Ưu điểm của Rootboost:

• Kích thích rễ sơ cấp và rễ tơ phát triển mạnh.
• Giúp cây con hấp thu dinh dưỡng nhanh, lá xanh dày, bung khỏe.
• Tăng sức đề kháng, hạn chế thối rễ, vàng lá.
• An toàn, dễ pha, phù hợp mọi mô hình trồng trong nhà màng.

Kích rễ Root Boost Grow Master – Kích rễ cho cây con khoẻ mạnh

👉 Cách dùng: Pha 5ml Rootboost/10 lít nước, tưới gốc hoặc phun sương 2–3 ngày/lần trong giai đoạn ươm.

Bước 6: Phòng bệnh cho cây con trong nhà màng

Một số bệnh thường gặp giai đoạn cây con:

• Bệnh thối gốc, chết rũ (do nấm Pythium, Rhizoctonia) → phòng bằng giá thể sạch (BVB Hà Lan), tránh úng nước.
• Bệnh phấn trắng → hạn chế ẩm cao, tăng thông gió.
• Sâu chích hút (bọ trĩ, rầy mềm, nhện đỏ, bọ phấn trắng …) → theo dõi thường xuyên, dùng chế phẩm sinh học khi phát hiện sớm.

(Nano đồng lân 2 chiều – phòng thối lở cổ rễ cho cây)

👉 Biện pháp phòng bệnh hiệu quả:

• Giữ nhà màng thông thoáng, ánh sáng đều, tránh mưa nắng trực tiếp vào cây con gây rập gãy.
• Vệ sinh khay ươm, dụng cụ trước khi dùng. Sử dụng nguồn nước sạch tránh mang vi khuẩn tưới vào cây con.
• Không tưới nước quá nhiều, tránh tạo độ ẩm cao liên tục.
• Sử dụng RootBoost giúp cây khỏe, chống chịu tốt.

Bước 7: Chuyển cây con ra bầu lớn / giá thể trồng

Sau 12–15 ngày, cây có 2–3 lá thật, rễ trắng phát triển mạnh, bầu giá thể ổn định → có thể chuyển cây.Dùng tay đẩy khẽ phía dưới tấm xốp ươm và nhấc cây ra khỏi khay ươm, tránh làm đứt rễ. Trồng vào bầu giá thể trồng dưa (xơ dừa, trấu hun).

Kinh nghiệm thực tế từ nông trại

• Không ươm quá dày: dễ cạnh tranh ánh sáng, cây vươn cao, thân yếu.
• Luôn giữ ẩm vừa phải: ẩm quá gây thối, khô quá khiến cây héo.
• Bổ sung Rootboost ngay từ đầu: giúp cây bung lá nhanh, cứng cáp, ít bệnh vàng lá.
• Ưu tiên giá thể BVB Hà Lan: sạch, an toàn, tiết kiệm thời gian xử lý.

Khâu ươm hạt giống dưa lưới là bước khởi đầu quan trọng để quyết định cả mùa vụ. Một cây con khỏe mạnh sẽ phát triển mạnh mẽ, ra hoa đồng loạt, đậu trái ổn định và cho năng suất cao.

Để có cây con đạt chuẩn, bà con cần tuân thủ:

• Xử lý hạt giống đúng cách.
• Sử dụng giá thể ươm hạt BVB Hà Lan – sạch, an toàn, giữ ẩm ổn định.
• Bổ sung phân bón kích rễ Rootboost để cây ra rễ khỏe, lá xanh, hạn chế bệnh.
• Quản lý tưới nước, ánh sáng và phòng bệnh trong nhà màng.

CÁC BỆNH HẠI THƯỜNG GẶP Ở CÂY CON

1. Bệnh thối lở cổ rễ trên cây con

Nguyên nhân:

• Tác nhân chính là nấm Pythium, Rhizoctonia, Fusarium…
• Thường xuất hiện khi giá thể/khu vực gieo ươm quá ẩm, thoát nước kém.
• Mật độ gieo dày, thông gió kém → nấm dễ phát triển.

Triệu chứng:

• Vùng cổ rễ sát mặt giá thể bị thâm nâu, sau đó teo tóp, lõm lại.
• Cây con héo rũ, ngã đổ hàng loạt.
•  

Khắc phục nhanh (đã xảy ra):

Một khi có dấu hiệu bệnh xảy ra sẽ rất khó chữa dứt điểm vì vi khuẩn đã tồn tại và phát triển ở trong bầu giá thể. Việc chưa bệnh sẽ không thể hạn chế và dứt điểm nó một cách lâu dài. Hãy tuân thủ nguyên tắc phòng bệnh hơn chữa bệnh.

• Phun nano đồng lân 2 chiều, hoặc Physal hoặc Aliette với hàm lượng bằng 1/2 hàm lượng khuyến cáo khi mới có dấu hiệu chớm xuất hiện.
• Tìm kiếm nguyên nhân: Do nguồn nước, do giá thể hay do điều kiện môi trường để tìm cách khắc phục
• Xuống cây ngay để tránh lây lan trên diện rộng vì bệnh này lây lan rất nhanh.

Phòng bệnh (Chưa xảy ra):

• Sử dụng giá thể sạch bệnh, thoát nước tốt (như giá thể BVB Hà Lan, đã được xử lý).
• Gieo mật độ vừa phải, không để ẩm độ kéo dài.
• Bổ sung chế phẩm sinh học chứa *Trichoderma* vào giá thể.
• Khi phát hiện bệnh: loại bỏ cây bệnh, có thể xử lý Ridomil Gold, Validamycin… luân phiên, kết hợp hạ ẩm.

(thối lở cổ rễ trên cây dưa con)	(Cây con bị nhiễm virut do chích hút)	(Bệnh thối rễ trên cây con)

2. Bệnh nhiễm virus do côn trùng chích hút

Nguyên nhân:

• Virus truyền bởi rầy mềm, bọ trĩ, rệp sáp, bọ phấn trắng…
• Côn trùng mang mầm bệnh từ cây bệnh sang cây khỏe.

Triệu chứng:

• Lá cây non xoăn lại, biến dạng.
• Xuất hiện vệt loang vàng – xanh trên lá (triệu chứng khảm).
• Cây còi cọc, chậm phát triển, dễ chết sớm.

Cách khắc phục:

Phòng ngừa côn trùng là quan trọng nhất:

• Lắp lưới chắn côn trùng trong nhà màng.
• Sử dụng bẫy dính vàng, xanh để giám sát mật số bọ phấn, rầy.
• Phun các thuốc trừ côn trùng chích hút như Radaint hoặc Benevia với hàm lượng bằng 1/2 hàm lượng khuyến cáo. Khi phun cố gắng phun kỹ mặt dưới lá để đảm bảo hiệu quả. Phun nhắc lại từ 2 – 3 lần và phun trước khi xuống cây.
• Nhổ bỏ ngay cây bị nhiễm virus, tiêu hủy tránh lây lan.
• Bổ sung phân bón sinh học, vi lượng để tăng sức chống chịu cho cây con.—

3. Bệnh thối rễ ở cây con

Nguyên nhân:

• Do nấm *Phytophthora*, *Fusarium*, *Pythium*… trong giá thể ẩm ướt, kém thoát nước.
• Tưới nước quá nhiều, dinh dưỡng mất cân đối.

Triệu chứng:

• Rễ non thâm nâu, mục rữa, có mùi hôi.
• Lá héo rũ vào ban ngày, hồi lại ban đêm → sau đó chết dần.
• Rễ bị nấm phá hủy nên cây còi cọc, dễ đổ ngã.

Cách khắc phục:

• Sử dụng giá thể thoát nước tốt, không tái sử dụng giá thể cũ chưa xử lý.
• Trộn nấm đối kháng Trichoderma vào giá thể ngay từ đầu.
• Tưới nước vừa phải, tránh úng.
• Khi phát hiện bệnh: xử lý bằng thuốc gốc Phosphonate (Aliette), Metalaxyl hoặc Copper Oxychloride kết hợp hạ ẩm.
• Dùng chế phẩm sinh học + phân bón kích rễ (như Rootboost) để giúp bộ rễ hồi phục nhanh.

Các bệnh trên cây con thường xuất phát từ **giá thể ẩm độ cao, vệ sinh kém, hoặc côn trùng truyền bệnh. Bà con cần chú trọng giá thể sạch, thoát nước, tưới tiêu hợp lý, phòng côn trùng ngay từ đầu, Kết hợp sử dụng chế phẩm sinh học và phân bón kích rễ giúp cây con khỏe, tăng sức đề kháng, giảm nguy cơ nhiễm bệnh.

👉 Với những kỹ thuật trên, kết hợp sản phẩm chất lượng, bà con sẽ có cây con khỏe mạnh, đồng đều, ít bệnh hại, tạo tiền đề cho mùa vụ dưa lưới bội thu.